بررسی فناوری‌های صوتی پایش جریان در رودخانه‌ها

Authors

  • رضا روزبهانی مدیر پژوهشکده مطالعات و تحقیقات منابع آب، موسسه تحقیقات آب
Abstract:

در کشورهای توسعه یافته انواع مختلفی از دستگاه‌های صوتی جهت پایش منابع آب سطحی توسعه یافته است. به‌طورکلی روش‌های به‌کارگیری امواج صوتی به منظور پایش جریان آب در رودخانه‌ها به سه دسته مبتنی بر قانون داپلر، روش زمان طی شده و روش تیکه‌نگاری صوتی تقسیم می‌شوند. دستگاه‌های مبتنی بر قانون داپلر با نام ای‌دی‌سی‌پی عموما به صورت متحرک مورد استفاده قرار می‌گیرند و نه تنها سرعت و دبی جریان رودخانه را اندازه‌گیری می‌کنند، بلکه نقشه بستر رودخانه را نیز تهیه می‌کنند. اما مهم‌ترین ایراد این روش عدم اندازه‌گیری پیوسته جریان است. دستگاه‌های مبتنی بر زمان طی شده در دو طرف رودخانه به صورت مورب نصب می‌شوند و با ارسال و دریافت امواج صوتی، سرعت جریان را به صورت پیوسته اندازه‌گیری می‌کنند. مهم‌ترین عیب این روش ارسال امواج صوتی در یک راستای مستقیم از عمق رودخانه است. بنابراین برای تخمین سرعت متوسط رودخانه به محاسبات پیچیده و واسنجی دستگاه نیاز است. همچنین یکی از ملزومات استفاده از این روش تهیه نقشه بستر به منظور تخمین دبی رودخانه است. روش سوم، دستگاه‌های تیکه‌نگاری صوتی است که مانند روش زمان طی شده در دو طرف رودخانه به صورت مورب نصب می‌شوند و با ارسال و دریافت امواج صوتی سرعت جریان را به صورت پیوسته اندازه‌گیری می‌کنند. در این روش بر خلاف روش زمان طی شده امواج صوتی در کل عمق آب انتشار می‌یابند و سرعت متوسط جریان در مقطع عرضی بدون نیاز به محاسبات پیچیده و یا واسنجی اندازه‌گیری می‌شود.  ایراد این روش نیز مانند روش زمان طی شده، نیاز به نقشه‌برداری بستر رودخانه است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اولین تجربه سامانه تیکه‌نگاری صوتی برای پایش سرعت جریان رودخانه در ایران

پایش پیوسته و دقیق سرعت جریان در رودخانه‌ها یکی از چالش‌های مهم مدیریت منابع آب است. در ایران سرعت جریان در رودخانه با استفاده از مولینه تخمین‌زده می‌شود. در این پژوهش برای اولین بار در ایران، سرعت جریان در رودخانه زاینده‌رود در محل ایستگاه چم‌طاق با استفاده از دستگاه تیکه‌نگاری صوتی مورد سنجش قرار گرفت. بدین منظور از دو دستگاه تیکه‌نگاری صوتی استفاده گردید و سیگنال‌های صوتی با بسامد ۳۰ کیلوهرت...

full text

فن آوری تکه نگاری صوتی، ابزاری کارآمد برای پایش پیوسته سرعت و دمای جریان آب

تکه نگاری صوتی شاخه ای از دانش سنجش از دور است که با ارسال امواج صوتی در درون آب، سرعت و دمای جریان آب را به صورت پیوسته در رودخانه ها، دریاها و اقیانوس ها اندازه گیری می کند. دستگاه های تکه نگاری صوتی با اتصال به ماهواره های GPS با دقت نانو ثانیه هم زمان سازی می گردند و در یک زمان واحد امواج صوتی را ارسال می کنند. با تجزیه و تحلیل زمان رسیدن امواج صوتی به دستگاه ها، خصوصیات جریان آب محاسبه می ...

full text

پایش پیوسته دمای آب با استفاده از فن‌آوری تکه‌نگاری صوتی

فن‌آوری تکه‌نگاری صوتی با ارسال و دریافت دوسویه‏ی امواج صوتی خصوصیات جریان آب از جمله سرعت و دمای آب، دبی جریان، رسوبات معلق، شوری و جهت جریان را در رودخانه‌ها، مخازن سدها، دریاچه‌ها، دریاها و اقیانوس‌ها اندازه‌گیری می‌کند. اگرچه این روش بطور گسترده در کشورهای توسعه‌یافته بکار گرفته می‌شود، اما هیچ سابقه‌ای از استفاده آن در کشورمان وجود ندارد. در این مقاله نتایج کاربرد فن‌آوری تکه‌نگاری صوتی بر...

full text

پایش پیوسته جریان‌های مدی با استفاده از فناوری تکه‌نگاری صوتی

امروزه پیشروی جریان‌های شور مدی به سمت بالادست رودخانه‌ها یکی از مشکلات مناطق ساحلی است. پیشروی جریان‌های مدی عمدتاً بدلیل کاهش آورد رودخانه‌ها تشدید شده و باعث حرکت به سمت بالادست رودخانه‌ها و شور شدن اراضی کشاورزی آن مناطق می‌شود. در این مطالعه دبی رودخانه و حجم آب عبوری از بخشی از رودخانه کیواوتا ژاپن با استفاده از فناوری تکه‌نگاری صوتی اندازه‌گیری شد. دو دستگاه تکه‌نگاری صوتی به مدت ۴۲ ساعت ...

full text

«یادداشت تحقیقاتی» بررسی خصوصیات هیدرولیکی جریان در فلوم دوار با استفاده از سرعت‌سنج صوتی (ADV)

فلوم دوار ابزار مفیدی برای مطالعة رسوبهای چسبنده است، اما خطاهای ناشی از جریان‌های ثانویه باید در آن مورد توجه و مطالعه قرار گیرد. پژوهش حاضر در فلوم دوار آزمایشگاه هیدرولیک دانشگاه شهرکرد برای بررسی توزیع تنش‌برشی انجام شد. نتایج اندازه‌گیری سرعت با استفاده از سرعت‌سنج صوتی نشان داد که اگر نسبت سرعت چرخش حلقة بالایی به سرعت چرخش فلوم برابر 1/1 باشد، توزیع تنش‌برشی در عرض فلوم تقریباً یکنواخت اس...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 15

pages  73- 82

publication date 2019-10-02

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023